Informacje ogólne
Najstarszy i największy konkurs grup kolędniczych z terenu Beskidu Żywieckiego i Beskidu Śląskiego. Kolędnicy występujący na scenie (z gwiazdą, z turoniem, herody, winszownicy”Ś) rywalizują w Żywcu, plenerowi przebierańcy (dziady noworoczne) walczą o nagrody w Milówce. Wiele imprez towarzyszących, m.in. konkursy trzaskania z bata, potańcówka dziadowska, degustacja potraw regionalnych, kuligi. Głównymi organizatorami są Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej, Miejskie Centrum Kultury w Żywcu i Gminny Ośrodek Kultury w Milówce.
Program
Żywiec
- 21 stycznia “ sobota
g.9.15 korowód grup obrzędowych (od Karczmy Żywieckiej ulicami T. Kościuszki, Zamkową na Rynek)
g.10.00 prezentacje grup obrzędowych, konkurs trzaskania z bata “ Rynek
g.14.00 przegląd konkursowy grup kolędniczych i zespołów na scenie “ Klub Papiernik (ul. ks. pr. S. Słonki 31) - 22 stycznia “ niedziela
g.14.00 przegląd konkursowy grup kolędniczych i zespołów na scenie “ Klub Papiernik - 29 stycznia “ niedziela
g.16.00 koncert laureatów “Żywieckich Godów” “ Miejskie Centrum Kultury (al. Wolności 4)IMPREZY TOWARZYSZĄCEKoncert noworoczny Miejskiej Orkiestry Kameralnej
7 stycznia (sobota) g.18.00 “ Miejskie Centrum KulturyKoncert kolęd w wykonaniu chóru Woskriesinnija
13 stycznia (piątek) g.18.00 “ Miejskie Centrum KulturyKoncert karnawałowy w wykonaniu
chóru Akord i orkiestry Sonata
15 stycznia (niedziela) g.19.00 “ Miejskie Centrum KulturyKoncert kolęd i pastorałek w wykonaniu
Młodzieżowego Big-Bandu z Czernichowa
22 stycznia (niedziela) g.19.00 “ Miejskie Centrum KulturyPrzegląd Widowisk Jasełkowych
Placówek Opiekuńczo Leczniczych oraz Warsztatów Terapii Zajęciowej
24 stycznia (wtorek) g.17.00 “ Miejskie Centrum KulturyKarnawał w Beskidach
organizator: Wydział Turystyki, Kultury, Sportu i Promocji Powiatu Starostwa Powiatowego w Żywcu
18″19 lutego “ Miejskie Centrum KulturyMilówka
- 14 stycznia “ sobota
Dzień plenerowy w Milówce
g.8.30 spotkanie zespołów obrzędowych “ Rynek
g.9.00 konkurs trzaskania z bata
g.10.30 korowód grup obrzędowych
g.11.00 kolędowanie dziadów noworocznych,
przegląd konkursowy “ Stara Chałupa - 18 stycznia “ środa
g.18.00 teatr Awangarda: “Uciec, ale dokąd” “ kino Tęcza - 20 stycznia “ piątek
g.16.00 wieczór wspomnień o życiu i twórczości Józefa Szczotki “ Stara Chałupa - 22 stycznia “ niedziela
g.15.30 Jasełka “ Warsztat Terapii Zajęciowej dla Osób Niepełnosprawnych w Gilowicach oddział w Milówce “ kino Tęcza
g.18.00 koncert kolęd w wykonaniu Chóru Milowieckiego “ kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP w Milówce - 28 stycznia “ sobota “ Laliki
g.13.00 zjazd na “byle czym” i konkurencje zaprzęgów konnych
g.15.00 prezentacja grup kolędniczych, kulig - 1 lutego “ środa
g.15.00 skubanie pierza, przędzenie wełny i łuskanie fasoli, czyli prezentacja ludowych zwyczajów z udziałem kolędników “ Stara Chałupa - 3 lutego “ piątek
g.10.00 konkurs na rzeĹşbę w śniegu “ Stara Chałupa - 4 lutego “ sobota
g.19.00 “Potańcówka dziadowska” “ Dom Strażaka w Milówce - 5 lutego “ niedziela
g.15.00 “Gościna”, czyli prógowacka potraw przy muzyce góralskiej, występy kolędników “ Dom Strażaka w Milówce
g.17.00 “Spotkanie z tradycją”: koncerty zespołów Hulajniki, Spod Kikuli i Wierchy oraz grup kolędniczych “ Dom Strażaka w MilówceIMPREZY TOWARZYSZĄCEZimowa Szkoła Folkloru (zajęcia otwarte)
17, 19, 24, 26, 31 stycznia oraz 2, 7, 9 lutego g.15.00 “ Stara ChałupaWystawa fotograficzna “Gody w obiektywie” “ GOK
“Na ratunek bajkom” “ Nieobozowa Akcja Zimowa Harcerzy z Milówki (zajęcia dla dzieci)
30 stycznia “ 10 lutego, GOK
Laureaci
z posiedzenia jury
43. Przeglądu Zespołów Kolędniczych i Obrzędowych
“Żywieckie Gody 2012″
Konkurs grup obrzędowych występujących w plenerze
w dniu 14 stycznia 2012 roku w Milówce
Małgorzata Kiereś “ etnograf, Muzeum Beskidzkie w Wiśle, przewodnicząca komisji;
Jan Brodka “ muzykolog, członek komisji;
Józef Kubica “ folklorysta, członek komisji;
Monika Teśluk “ Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej, sekretarz komisji.
Do konkursu zgłosiło się 19 grup obrzędowych. Z przyczyn niezależnych od organizatorów w konkursie udział wzięło 16 grup wymienionych w kolejności występowania:
1. Bukowina z Węgierskiej Górki
2. Bałamuty ze Zwardonia
3. Bojcery z Milówki
4. Kamieńcoki z Milówki
5. Kopytniki z Soli-Kiczory
6. Kroćpok z Kamesznicy
7. Świerki z Prusowa
8. Awanturnicy z Nieledwi
9. Groniczki z Brzuśnika
10. Pietrasianie z Nieledwi
11. Baciary z Cięciny
12. Wyrwicisy z Ciśca
13. Jantary z Cięciny
14. Wojaki z Kamesznicy
15. Przebierańcy z Górnej Żabnicy
16. Jukace z Żywca-Zabłocia
Po obejrzeniu wszystkich programów jury postanowiło przyznać następujące nagrody:
Grnad Prix “Złote Konie” otrzymuje zespół Kamieńcoki z Milówki
Dwa I miejsca ex aequo i nagrody pieniężne w wysokości 1.400 zł (tysiąc czterysta zł) otrzymują zespoły:
1. Kamieńcoki z Milówki
2. Przebierańcy z Górnej Żabnicy
Trzy II miejsca ex aequo i nagrody pieniężne w wysokości 1.000 zł (tysiąc zł) otrzymują zespoły:
1. Baciary z Cięciny
2. Wyrwicisy z Ciśca
3. Bałamuty ze Zwardonia
Cztery III miejsca ex aequo i nagrody pieniężne w wysokości 700 zł (siedemset zł) otrzymują zespoły:
1. Świerki z Prusowa
2. Awanturnicy z Nieledwi
3. Bojcery z Milówki
4. Pietrasianie z Nieledwi
Cztery wyróżnienia ex aequo i nagrody pieniężne w wysokości 400 zł (czterysta zł) otrzymują zespoły:
1. Bukowina z Węgierskiej Górki
2. Kopytniki z Soli-Kiczory
3. Groniczki z Brzuśnika
4. Jukace z Żywca-Zabłocia
Trzy wyróżnienia instruktorskie ex aequo i nagrody pieniężne w wysokości 200 zł (dwieście zł) otrzymują:
1. Tomasz Nowak z zespołu Kroćpok z Kamesznicy – za przygotowanie grupy, strojów i rekwizytów obrzędowych
2. Piotr Kociołek z zespołu Jantary z Cięciny “ za przygotowanie grupy, strojów i rekwizytów obrzędowych
3. Jan Nowak z zespołu Wojaki z Kamesznicy “ za przygotowanie grupy, strojów i rekwizytów obrzędowych
Ponadto jury postanowiło przyznać dyplomy szczególnego uznania, które otrzymują:
1. Bukowina z Węgierskiej Górki “ za archaiczny tekst życzeń i dawne zaproszenie dziadów na podwórze
2. Bałamuty ze Zwardonia “ za postać Cygana przy koniach
3. Bojcery z Milówki “ za piękny sposób wykonania muzyki oraz wygranie sceny z końmi
4. Kamieńcoki z Milówki “ za archaiczny tekst “Słuchej gospodarzu, co my opowiemy”
5. Kopytniki z Soli-Kiczory “ za wygranie postaci niedĹşwiedzi
6 Świerki z Prusowa “ za wygranie postaci Żyda i Żydówki
7. Awanturnicy z Nieledwi “ za wygranie postaci Cygana oraz wykonanie muzyki do sceny z końmi
8. Pietrasianie z Nieledwi “ za prezentację masek obrzędowych
9. Baciary z Cięciny “ za najlepszego pachołka strzelającego z bata
10. Wyrwicisy z Ciśca “ za wygranie postaci Żyda z mapą oraz trzaskanie z bata
11. Jantary z Cięciny “ za archaiczny tekst życzeń
12. Wojaki z Kamesznicy “ za postać pachołka w tradycyjnej czapie
13. Przebierańcy z Górnej Żabnicy “ za niepowtarzalną wartość estetyczną strojów obrzędowych
14. Jukace z Żywca-Zabłocia “ za rytmiczne wytrzaskanie batami Nowego Roku.
Fundatorem nagród w łącznej kwocie 10.800 zł (dziesięć tysięcy osiemset złotych) jest Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej.
Jury wysoko ocenia poziom konkursowych prezentacji. Podkreśla wielkie zaangażowanie wszystkich występujących grup i duży wkład pracy w przygotowanie konkursowych prezentacji.
z posiedzenia jury
43. Przeglądu Zespołów Kolędniczych i Obrzędowych
“Żywieckie Gody”, który odbył się w dniach
21 i 22 stycznia 2012 r.
w Klubie Papiernik Miejskiego Centrum Kultury w Żywcu
1. Małgorzata Kiereś “ etnograf, Muzeum Beskidzkie w Wiśle, przewodnicząca komisji;
2. Jan Brodka “ muzykolog, Miejskie Centrum Kultury w Żywcu, członek komisji;
3. Kazimiera Koim “ pedagog, Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej, sekretarz jury.
Do konkursu zgłosiło się 38 grup i zespołów kolędniczych. Z przyczyn niezależnych od organizatorów w przeglądzie wystąpiło 37 grup i zespołów spisanych w kolejności występowania.
1. PołaĹşnicy z Ogniska Pracy Pozaszkolnej w Koniakowie,
2. Mali kolędnicy z Przedszkola nr 11 w Żywcu,
3. Winszownicy w Nowy Rok z Autentycznego Zespołu Czantoria z Lesznej Górnej,
4. Winszowniczki w Nowy Rok z Autentycznego Zespołu Czantoria z Lesznej Górnej,
5. Trzo Króle z Małej Jetelinki z Jaworzynki,
6. Kolędnicy z szopką z Gminnego Ośrodka Kultury w Łodygowicach,
7. Autentyczny Zespół Czantoria z Lesznej Górnej z programem “W Boże Narodzenie w izbie”,
8. PołaĹşnicy z Małej Jetelinki z Jaworzynki,
9. Trzej Królowie Gminnego Ośrodka Kultury w Łodygowicach,
10. Winszownicy z Ogniska Pracy Pozaszkolnej z Koniakowa,
11. Kolędnicy z Kapeli Mała Jetelinka z Jaworzynki,
12. Zespół Regionalny Zbyrcok z Juszczyna z programem “Kolędowanie z turoniem”,
13. Kółko Teatralne z Gimnazjum im. Jana Pawła II w Milówce z pro-gramem “Beskidzka Wigilija”,
14. Pastuszkowie z Zespołu Regionalnego Zbyrcocek z Juszczyna,
15. Kolędnicy z gwiazdą z Gminnego Ośrodka Kultury w Łodygowicach,
16. Szlachcice z Kamesznicy,
17. Zespół Regionalny Zbyrcok z Juszczyna z programem “Po kolędzie we Scepona”,
18. Grupa kolędnicza z gwiazdą z Zespołu Regionalnego Mała Ziemia Suska z Suchej Beskidzkiej,
19. Pastuszkowie z Suchego,
20. Kolędnicy z gwiazdą z kapeli Zespołu Regionalnego Mała Ziemia Suska z Suchej Beskidzkiej,
21. Szlachcice z Suchego,
22. Kolędnicy z turoniem z Zespołu Babiogórzanie-Polana Makowska z Makowa Podhalańskiego,
23. Szlachcice z Soli-Kiczory,
24. Męska Grupa Śpiewacza Grónie z Wisły,
25. Kapela Góralska Nowina z Piosku w Republice Czeskiej z programem “Nowinym wom niesymy”,
26. Kolędnicy z gwiazdą z Gminnego Ośrodka Kultury w Łodygowicach,
27. Dziecięcy Zespół Góralski Gronicek z Gilowic z programem “Powinszowania na Tomę”,
28. Dziecięcy Zespół Góralski Gronicek z Gilowic z programem “Życzenia na Wilijo”,
29. Dziecięcy Zespół Góralski Gronicek z Gilowic z programem “Życzenia na św. Szcepona”,
30. Dziecięcy Zespół Góralski Gronicek z Gilowic z programem “Powinszowania na Nowy Rok”,
31. Herody z Międzybrodzia Żywieckiego,
32. Zespół Romanka z Sopotni Małej z programem “Trzej Królowie so-potniańscy”,
33. Zespół Roztoka z Czernichowa z szopką ruchomą,
34. Zespół Uścieńkowianie z Wisły z programem “Pieśni bożonarodze-niowe”,
35. Grupa Śpiewacza Wańcy z Wisły,
36. Zespół Folklorystyczny Przyłękowianie z Przyłękowa z programem “Świynto Wilia”.
37. Zespół Bukoń z Jabłonkowa w Republice Czeskiej z programem Kolęda bożonarodzeniowa i noworoczna,
1. W przeglądzie dorosłych grup kolędniczych i inscenizowanych występujących na scenie komisja postanowiła przyznać:
W kategorii I “ wśród grup kolędniczych:
- trzy równorzędne I miejsca i nagrody pieniężne w wysokości 600 zł każda:1. Męskiej Grupie Śpiewaczej Wańcy z Wisły za kolędowanie,
2. Męskiej Grupie Śpiewaczej Grónie z Wisły za kolędowanie,
3. Kapeli Góralska Nowina z Piosku w Republice Czeskiej za program pt. “Nowinym Wom niesymy”, - pięć równorzędnych II miejsc i nagrody pieniężne w wysokości 550 zł:1. Zespołowi Regionalnemu Zbyrcok z Juszczyna za program “Kolędowanie z turoniem”,
2. Kolędnikom z gwiazdą z Gminnego Ośrodka Kultury w Łodygowicach za kolędowanie na św. Szczepana,
3. Herodom z Międzybrodzia Żywieckiego,
4. Zespołowi Roztoka z Czernichowa za kolędowanie z szopką ruchomą,
5. Kolędnicy z turoniem z Zespołu Babiogórzanie-Polana Makowska z Makowa Podhalańskiego - III nagrody nie przyznano
- wyróżnienie i nagrodę pieniężną w wysokości 250 zł:1. Zespołowi Bukoń z Jabłonkowa w Republice Czeskiej “ za repertuar i debiut na Żywieckich Godach,
w kategorii I” wśród grup szlachciców:
- I miejsce i nagrodę pieniężną w wysokości 500 zł:1. Szlachcicom z Kamesznicy,
- II miejsce i nagrodę pieniężną w wysokości 400 zł:2. Szlachcicom z Suchego
- III nagrody nie przyznano
- wyróżnienie w wysokości 200 zł:1. Szlachcicom z Soli-Kiczory,
W kategorii II “ zespołów przedstawiających inscenizację obrzędów i tradycji:
- I miejsca nie przyznano
- II miejsce i nagrodę pieniężną w wysokości 700 zł:1. Zespołowi Folklorystycznemu Przyłękowianie z Przyłękowa za program “Świynto Wilija”,
- III miejsce i nagrodę pieniężną w wysokości 500 zł:1. Autentycznemu Zespołowi Czantoria z Lesznej Górnej za program “W Boże Narodzenie w izbie”,
- dwa równorzędne wyróżnienie i nagrody pieniężne w wysokości 300 zł:1. Zespołowi Romanka z Sopotni Małej, za Trzech Króli i archaiczne teksty,
2. Zespołowi Regionalnemu Zbyrcok z Juszczyna, za kolędowanie na św. Szczepana, - wyróżnienie i nagrodę pieniężną w wysokości 200 zł:1. Janowi Raszce z Zespołu Uścieńkowianie z Wisły, za kultywowanie archaicznego śpiewu społeczności ewangelickiej Wisły,
W przeglądzie dziecięcych zespołów i grup kolędniczych komisja postanowiła przyznać nagrody rzeczowe o łącznej wartości 2.200 zł w tym MCK za kwotę 2.100 zł, ROK za 100 zł:
W kategorii I “ dziecięcych grup kolędniczych:
- trzy równorzędne I miejsca:1. Trzom Królom z Małej Jetelinki z Jaworzynki,
2. Kolędnikom z Kapeli Mała Jetelinka z Jaworzynki,
3. Pastuszkom z Zespołu Regionalnego Zbyrcocek z Juszczyna, - trzy równorzędne II miejsca:1. Kolędnikom z szopką z Gminnego Ośrodka Kultury z Łodygowic,
2. Kolędnikom z gwiazdą z Kapeli Zespołu Regionalnego Mała Ziemia Suska z Suchej Beskidzkiej,
3. Kapeli Zespołu Regionalnego Mała Ziemia Suska z Suchej Beskidzkiej, za kolędowanie, - III miejsca nie przyznano
- 3 równorzędne wyróżnienia:1. Trzem Królom z Gminnego Ośrodka Kultury w Łodygowicach, za rekwizyty obrzędowe,
2. Pastuszkom z Suchego, za archaiczne teksty i szopkę, (ROK)
3. Kolędnikom z gwiazdą z Gminnego Ośrodka Kultury w Łodygowicach, za gwiazdę,W kategorii II “ dziecięcych zespołów przedstawiających inscenizację obrzędów i tradycji nie przyznano nagród
W kategorii III “ dzieci składających powinszowania:
- cztery równorzędne I miejsca:1. PołaĹşnikom z Małej Jetelinki z Jaworzynki,
2. Dziecięcemu Zespołowi Góralskiemu Gronicek z Gilowic, za powinszowania na Tomę,
3. Dziecięcemu Zespołowi Góralskiemu Gronicek z Gilowic, za życzenia na Wilijo,
4. Dziecięcemu Zespołowi Góralskiemu Gronicek z Gilowic, za życzenia na św. Szczepana, - II miejsce:1. PołaĹşnikom z Ogniska Pracy Pozaszkolnej w Koniakowie,
- III miejsce:1. Winszownikom z Ogniska Pracy Pozaszkolnej w Koniakowie,
- dwa równorzędne wyróżnienie:1. Winszownikom na Nowy Rok z Autentycznego Zespołu Czantoria z Lesznej Górnej,
2. Winszowniczkom na Nowy Rok z Autentycznego Zespołu Czantoria z Lesznej Górnej,Ponadto komisja wytypowała do udziału:
- w 40. Karnawale Góralskim w Bukowinie Tatrzańskiej:
Szlachciców z Kamesznicy oraz Grupę Śpiewaczą Wańcy z Wisły, - w Ogólnopolskich Spotkaniach Dziecięcych i Młodzieżowych Grup Kolędniczych Pastuszkowe kolędowanie w Podegrodziu:
Trzoch Króli z Małej Jetelinki z Jaworzynki, Pastuszków z Zespołu Regionalnego Zbyrcocek z Juszczyna, Kolędników z szopką z Gminnego Ośrodka Kultury w Łodygowicach.Fundatorami nagród w wysokości 10.100 zł są: - Burmistrz Żywca Antoni Szlagor -10.000 zł
w tym:
nagrody finansowe dla zespołów dorosłych 7.900 zł
nagrody rzeczowe dla dzieci 2.100 zł - Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej – 100 zł
nagrody rzeczowe dla dzieciUwagi komisji:1. Podziękowania i słowa uznania Komisja kieruje pod adresem instruktorów oraz kierowników zespołów przygotowujących grupy do konkursu.
2. Jury wyraża uznanie za dbałość o estetykę strojów ludowych i obrzędowych oraz rekwizytów obrzędowych, jak gwiazdy, szopki, połaĹşniczki. Prosi jednak o zachowanie dawnej kolorystyki w zdobieniu połaĹşniczek i nieużywanie kolorów: granatowego i ciemno-szafirowego.
3. Jury prosi o wzbogacenie programu scenicznego poprzez sięganie do bardzo szerokiego repertuaru kolęd, kantyczek i pastorałek, aby nie powtarzały się te same utwory, np. “Święty Scepon po kolędzie rod chodził…” czy “W lesie, lesie sosna rośnie”.
4. W scenariuszach przygotowanych dla dzieci, w których czerpie się z tradycji kolędniczej, należy unikać połączenia dawnych oracji życzeniowych z fragmentami wierszy poetów lokalnych, czy łączenia ich z kolędami kościelnymi.
5. Zwracamy uwagę na sposób wykonywania kolęd, pastorałek, kantyczek, które same w sobie posiadają swoją “dostojną” melodykę.
6. Jury zwraca uwagę na dbałość o gwarę i dykcję w przedstawianych tekstach.
7. W strukturze kolędowania na scenie nie zawsze są prezentowane zgodnie z tradycją dawne zabiegi magiczne, np. na urodzaj “ sypanie owsem.
8. Zakończenie kolędowania nie powinno być wzbogacane dodatkowo o inne formy kolędnicze.
9. Jednym z ważnych problemów, które komisja zauważyła podczas tegorocznej imprezy, jest tendencja do ujednolicania gwary na ŻywiecczyĹşnie, która pod tym względem wykazuje zróżnicowanie (koloda, kolynda; pójdomy, pójdymy; bydomy, bydymy). Jury zwraca się z prośbą do organizatorów o spotkanie z dialektologami w celu wyjaśnienia tego problemu.
10. Komisja zwraca także uwagę na przetwarzanie nazw biblijnych na gwarę, co w tradycji nie miało miejsca np. Kona Galilejska (Kana Galilejska).Komisja dziękuje organizatorom imprezy Regionalnemu Ośrodkowi Kultury w Bielsku-Białej i Miejskiemu Centrum Kultury w Żywcu za przyjęcie grup kolędniczych i sprawne przeprowadzenie 43. Przeglądu Grup Kolędniczych i Obrzędowych Żywieckie Gody 2012.
Żywiec, 22.01.2012 r.
Zespoły uczestniczące
Grupy obrzędowe występujące w plenerze “ dziady noworoczne i jukace
14 stycznia 2012r. (sobota), Milówka
1. Bukowina z Węgierskiej Górki
2. Bałamuty ze Zwardonia
3. Bojcery z Milówki
4. Kamieńcoki z Milówki
5. Kopytniki z Soli-Kiczory
6. Kroćpok z Kamesznicy
7. Świerki z Prusowa
8. Awanturnicy z Nieledwi
9. Groniczki z Brzuśnika
10. Pietrasianie z Nieledwi
11. Baciary z Cięciny
12. Wyrwicisy z Ciśca
13. Jantary z Cięciny
14. Wojaki z Kamesznicy
15. Przebierańcy z Górnej Żabnicy
16. Jukace z Żywca-Zabłocia
