28. Konkurs na Palmy Wielkanocne
Zapraszamy do udziału w 28. Konkursie na Palmy Wielkanocne.
miejsce: Gilowice, Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła w Gilowicach,
data: 28 marca 2019
sekretariat imprezy:
Gminny Ośrodek Kultury
34-322 Gilowice, ul. Krakowska 40
tel. 33-865-30-15
fax 33-865-30-20 wew. 27
e-mail: gok@gilowice.pl
http://www.gilowice.naszgok.pl
Konkurs odbywa się w każdą Niedzielę Palmową, począwszy od 1994 r., w pięknym drewnianym kościółku pw. św. Andrzeja w Gilowicach. Po mszy palmy są oceniane przez jury, po czym ich wykonawcy zabierają je do domów. Oryginalne, pięknie zdobione gilowickie palmy często pokazuje telewizja. Organizatorami konkursu są Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej, Gminny Ośrodek Kultury w Gilowicach, Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Andrzeja w Gilowicach, Gmina Gilowice oraz Starostwo Powiatowe w Żywcu.
Gilowickie palmy są mniej czy bardziej rozbudowanymi wiązankami lub plecionkami, w zależności od tego, kto przynosi je do poświęcenia. Dobór roślin też nie jest przypadkowy. Są gałązki zawsze zielonych krzewów lub drzew, symbolizujące nieśmiertelność oraz trwanie, a także świeżo rozkwitłych – gwarantujących odnowienie, odrodzenie się życia. Niezbędne w palmie są więc gałązki bazi wierzbowych, leszczyny, jałowca, jodły , sosny, cisu, drzewka oliwnego, brzozy, ale też jemioła, barwinek, kopytnik. Całość ozdabiają bibułkowe kwiaty i wstążki.
Ze względu na symbolikę i właściwości roślin, a przede wszystkim uroczyste poświęcenie, palmy nabierają szczególnego znaczenia i wartości. Zawsze uważano je za cudowny środek leczniczy i ochraniający, gwarantujący opiekę Bożą, bezpieczeństwo, pomyślność. Przechowywano je z należytym szacunkiem, zazwyczaj za wiszącymi w izbie obrazami lub pomiędzy krokwiami na strychu, i wykorzystywano w różnych zwyczajowych czynnościach lub doraźnie, w razie potrzeby.
Palmy gospodyń z Gilowic to najczęściej rozłożyste bukiety z różnych roślin ozdobionych bibułkowymi kwiatami. Mogą też być wyplecione wokół niewysokiego patyka stanowiącego trzon konstrukcji. Z podobnymi przychodziły do poświęcenia dzieci.
Najbardziej okazałe są palmy wysokie. To kilkumetrowe konstrukcje na drągu. Poszczególne gatunki roślin przymocowuje się dookoła partiami, tak że tworzą wielopiętrowe, przemienne, zachowujące rytmikę kompozycje, przetykane w równych odstępach wiankami z bibułkowych kwiatów. Ich zwieńczenie to pęk bazi, czasami otoczonych jałowcem. Całość dodatkowo zdobią bibułkowe wstążki.
Palmy dziewcząt są natomiast najpiękniej zdobione, szerokie i krzaczaste – ich podstawę konstrukcyjną tworzą bowiem młode, rozłożyste drzewka. Do gałązek przymocowuje się niezbędne rośliny, kolorowe bibułkowe kwiaty oraz kiście długich bibułkowych wstążek powiewających na wietrze.
Barbara Rosiek
etnograf Muzeum Miejskie w Żywcu
