Biblia pauperum
Autorką prac jest Anna Makać, która potrafi łączyć świętość ikon z religijnością i baśniowością obrazów na szkle. Pisze ikony od 25 lat.
Sztuką tworzenia ikon zainteresowałam się w trakcie studiów. Do ikonopisania przygotowały mnie zajęcia z technologii malarstwa i pozłotnictwa, a także praca dyplomowa na temat konserwacji ikony świętego Jerzego z przełomu XVIII i XIX wieku. Uczyłam się wówczas rzemiosła, teologię poznałam dużo później.
Na początku, jak każdy kto zaczyna, wykonywałam kopie, udowadniając sobie, że też tak potrafię. W tamtych czasach pisanie ikon nie było tak popularne, jak dziś. Nie było materiałów ani książek z reprodukcjami. Udało mi się zdobyć jedynie albumy rosyjskie. Najpierw tworzyłam więc kopie ikon rosyjskich. Nie było też internetu, który pozwala na kontakt z innymi ikonografami. Długo myślałam, że jestem chyba jedyną osobą na świecie, która zajmuje się tworzeniem takich prac.
Dopiero pod koniec lat 90. zaczęłam przywozić z Berlina albumy z ikonami innych szkół, na przykład etiopskimi czy koptyjskimi. Około 2011 roku odkryłam artystów ze szkoły lwowskiej, a wraz z nimi warsztaty ikonopisania w Nowicy. Pierwszy raz uczestniczyłam w nich w 2013 roku. Założenia programowe nowickich warsztatów bardzo mi odpowiadają, szczególnie tworzenie sztuki sakralnej współczesnymi środkami wyrazu.
Z jednej strony tworzę ikony zgodne z kanonem, który pomimo wyznaczania pewnych ram, pozwala na zachowanie własnego stylu. Z drugiej – prace, które tylko wypływają z inspiracji ikonami i pod względem technologii je przypominają. Są to moje własne interpretacje tematów religijnych, takich jak święci, Matka Boska, aniołowie. Wykorzystuję w swojej twórczości rozpoznawalne motywy.
Inspiruje mnie sztuka obrzeży świata prawosławnego – miejsc, w których klasyczne schematy ikonograficzne przenikają się ze sztuką ludową, takich jak Gruzja, Etiopia, zachodnia Ukraina, Rumunia, oraz religijna sztuka ludowa. Ponadto – rzeźby romańskie, religijna sztuka kolonialna Meksyku i Peru. Bratnią duszę artystyczną odnalazłam w Adamie Stalony-Dobrzańskim, zmarłym w 1985 roku prawosławnym twórcy witraży i polichromii. W sposób mistrzowski łączył klasyczny kanon ikonograficzny z własnym nowoczesnym stylem. Bliska jest mi również mniej poważna poetyka ilustracji dla dzieci.
Prace, które zaprezentuję na wystawie w Regionalnym Ośrodku Kultury w Bielsku-Białej, powstały obok głównego nurtu mojej twórczości – z potrzeby serca, jako ikony domowe, przeznaczone do prywatnego kultu, niepodlegające sztywnym regułom. Część z nich stanowi cykl Rycerzyki, ukazujący świętych jadących na różnych zwierzętach. Zamieszczone na pracach łacińskie napisy mają przywoływać tradycję średniowiecznych obrazów wotywnych prezentujących cuda świętych. Dzisiaj można powiedzieć, że czyta się je jak komiks. Jednocześnie jest to rodzaj Biblii pauperum, czyli Biblii w obrazkach dla osób niezbyt biegłych w łacinie. Przedstawione treści religijne ukazane są w prosty i jednoznaczny sposób.
Anna Makać
13 maja – 14 czerwca 2016
Katalog “Biblia pauperum” w wersji .PDF można obejrzeć tutaj:
(kliknij w grafikę poniżej)
