Zdzisław Słonina. Ludowa kolęda
Twórczość Zdzisława Słoniny, zafascynowanego dawną rzeźbą ludową, osadzona jest głęboko w tradycji ludowej i poświęcona głównie motywom religijnym. Stąd w jego pracach przewijają się sceny pasyjne lub tematy bożonarodzeniowe. Inspiracją są dla niego także żywoty świętych. Ich historie przenosi na szkło lub utrwala w lipowym drewnie. Podobnie czyni z tradycyjnymi zwyczajami i postaciami z ludowych opowieści. To również jego sposób na ocalenie kultury dawnej wsi polskiej. I choć z wykształcenia jest elektromechanikiem, i w tym zawodzie przepracował kilkadziesiąt lat, potrzeba artystycznej wypowiedzi towarzyszy mu całe życie.
Na wystawie zobaczymy przede wszystkim obrazki na szkle, chociaż jeszcze do niedawna twórca kojarzony był głównie z rzeźbą. Miłość do pracy w drewnie zaszczepił w nim Józef Słonina, sąsiad o takim samym nazwisku, gawędziarz, rzeźbiarz ludowy, tworzący w Bogdanówce, rodzinnej wsi Zdzisława Słoniny. Jako młody chłopiec podpatrywał go, jak rzeźbi kozikiem w drewnie. Ziarno zostało zasiane. Później przyszło oczarowanie twórczością beskidzkiego snycerza Jędrzeja Wowry i rozczytanie się w strofach ballady Emila Zegadłowicza o tym świątkarzu. Ważną rolę w jego życiu odegrał kuzyn artysty, Stanisław Trybała – profesjonalny rzeźbiarz, za którego namową pierwszy raz pokazał swe prace.
Od kilku lat zafascynowany jest malarstwem na szkle. Zauroczony szklanymi obrazami zakopiańskiej artystki Anny Boguckiej oraz za jej namową, spróbował sił w tej dziedzinie. Pierwsze obrazki pokazał Zbigniewowi Micherdzińskiemu, kuratorowi obecnej wystawy. Dzięki jego pozytywnej opinii i słowom zachęty nabrał pewności siebie w malowaniu. To był również moment, kiedy przyszła choroba, trzeba było zwolnić, przestać pracować, oszczędzać siły i znaleźć zajęcie, aby wypełnić wolny czas, którego nadmiar nagle się pojawił. Dość szybko opanował technikę, wymagającą obok umiejętności malarskich umiejętności przewidywania. Twierdzi, że kolory oglądane przez szkło nabierają nowego wymiaru. Czerwienie, żółcie, brązy, fiolety, błękity, których używa, są soczyste, zdecydowane, ale tworzą barwną harmonię. To właśnie odważna kolorystyka jest cechą charakterystyczną jego prac. Stosuje ją zarówno w malarstwie na szkle, jak i w rzeźbie.
Zdzisław Słonina przeprowadza nas przez cały okres Bożego Narodzenia. Ten czas jest dla niego szczególnym natchnieniem do twórczości. Nic dziwnego. Zimowe święta uchwycone na szklanej tafli nabierają niezwykłego wyrazu. Punktem wyjścia tej wędrówki jest scena zwiastowania dobrej nowiny Maryi i zapowiedź narodzenia Mesjasza. Jest ucieczka do Egiptu i Maryja na osiołku tuląca maleńkiego Jezusa. Jest kilka przedstawień, na których Matka Boska z Dzieciątkiem i Józefem otoczeni są pogodnymi aniołkami, orszakiem rozśpiewanych kolędników, tło zaś ozdobione barwnymi detalami – ptaszkami i kwiatkami. Świętej Rodzinie towarzyszą pastuszkowie i – a jakże – owieczki, wołki, osiołki. Są i Trzej Królowie z darami, i całe rodziny spieszące na pasterkę. Z szopką lub gwiazdą kolędują orszaki złożone z przebierańców – pasterzy, Śmierci, Turonia, Diabła. Jest wszystko to, co z bożonarodzeniowym czasem nam się kojarzy i co dodaje mu nieodpartego uroku. To obrazy, które wielu z nas nosi w sercu. Przywołują radosną atmosferę, za którą tęsknimy przez cały rok.
Zanurzmy się w namalowaną na szkle, wystruganą w drewnie opowieść o Bożym Narodzeniu. Opowieść o czasie oczekiwania, radości, rodzinnym cieple, tajemnicy związanej z nowym życiem… Czasie mniejszych i większych cudów. Zaśpiewajmy wszyscy razem: Hej kolęda, kolęda!
Katarzyna Pach-Sznepka
(z katalogu wystawy)
Zdzisław Słonina urodził się w 1955 r. Pochodzi z Bogdanówki (gmina Tokarnia) w Beskidzie Makowskim. Mieszka i tworzy w Świątnikach Górnych. Z wykształcenia elektromechanik. Od połowy lat siedemdziesiątych XX w. rzeźbi, maluje, fotografuje. W 1984 r. został przyjęty do Stowarzyszenia Twórców Ludowych, a od kilku lat wpisany jest na listę twórców Szlaku Rzemiosła Małopolski. W latach 1991-2011 pełnił funkcję dyrektora Gminnego Ośrodka Kultury w Świątnikach Górnych. W latach 1992-1996 był prezesem Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Prace Zdzisława Słoniny znajdują się w Muzeum Archidiecezjalnym w Krakowie, Muzeum Etnograficznym w Krakowie, Muzeum Etnograficznym w Toruniu, Muzeum Regionalnym w Myślenicach, Państwowym Muzeum na Majdanku, Muzeum Ślusarstwa w Świątnikach Górnych oraz zbiorach prywatnych w Ameryce, Australii i Europie. Wystawa w Galerii Sztuki Regionalnego Ośrodka Kultury w Bielsku-Białej jest jego 19 wystawą indywidualną.
Katalog Zdzisław Słonina “Ludowa kolęda” w wersji .PDF można obejrzeć tutaj:
(kliknij w grafikę poniżej)
16 grudnia 2016 – 29 stycznia 2017
